Kraj Hradecki to kraina barokowych klasztorów, tajemniczych twierdz, zamków i skalnych labiryntów. Ale znajdzie się tu też… afrykańskie safari.
Tuż za naszą południową granicą kryje się region, która potrafi zachwycić zarówno miłośników historii, jak i aktywnego wypoczynku na łonie natury. Kraj Hradecki, położony w północno-wschodnich Czechach, na stosunkowo niewielkim obszarze ma unikalne barokowe klasztory, monumentalne twierdze, majestatyczne zamki, malownicze miasteczka i niesamowite formacje skalne. To idealne miejsce na weekendowy wypad lub dłuższą podróż, w której można połączyć zwiedzanie z relaksem i dobrą kuchnią, a przy tym odkrywać mniej znane, ale bardzo ciekawe zakątki Czech. Poniżej znajdziesz 10 atrakcji i miejsc, które warto odwiedzić, planując wycieczkę po Kraju Hradeckim.
1. Hospital Kuks
Hospital Kuks to jeden z najbardziej niezwykłych kompleksów barokowych w Czechach – połączenie dawnego szpitala, klasztoru i rozległych ogrodów tarasowych unoszących się nad doliną Łaby. Miejsce zachwyca rozmachem i detalem, jego prawdziwą perłą są rzeźby Matyáša Bernarda Brauna – pełne ekspresji, symboliczne przedstawienia cnót i przywar, które wyglądają, jakby miały za chwilę ożyć. Kuks to także unikatowa apteka, gdzie można zobaczyć oryginalne wyposażenie, naczynia i sprzęty z XVIII wieku. Duże wrażenie robi również kościół i mroczna krypta z sarkofagami założyciela tego barokowego cudu architektury i jego bliskich.
Za powstaniem Kuksu stoi niezwykle barwna postać – hrabia František Antonín Špork, arystokrata, mecenas sztuki, a przy tym pieniacz i buntownik. Był znany z otwartego umysłu, zafascynowania nowymi ideami, ale i sąsiedzkich sporów. Sprowadził do Kuksu jednych z najlepszych rzemieślników i artystów epoki, by stworzyć miejsce idealnej harmonii dla ciała i ducha. Hrabia słynął też z ekscentryczności – organizował w Kuksie uczty i spotkania filozoficzne, a jednocześnie prowadził fundację charytatywną dla weteranów wojennych. Choć jego wizje nie zawsze spotykały się ze zrozumieniem, to właśnie dzięki niemu Kuks stał się jednym z najbardziej oryginalnych barokowych założeń w Europie.
2. Twierdza Josefov (Pevnost Jozefov)
Twierdza Josefov to monumentalny kompleks umocnień z końca XVIII wieku, zaprojektowany jako idealne miasto-forteca na wypadek zagrożenia ze strony Prus. To prawdziwy labirynt podziemnych korytarzy, kazamat i bastionów, poprowadzonych na kilku poziomach pod miasteczkiem Jaroměř. Zwiedzanie korytarzy z przewodnikiem w stroju z epoki, w całkowitych ciemnościach, jedynie ze świeczką w latarce robi ogromne wrażenie – wąskie przejścia, nagłe zakręty i surowe ściany przypominają, jak wyglądała wojskowa inżynieria w czasach bitew o dominację w Europie Środkowej. Co ciekawe, Josefov nigdy nie został zaatakowany – jego siła i skala były tak imponujące, że sam fakt istnienia twierdzy działała odstraszająco. Dziś to miejsce fascynuje nie tylko miłośników historii wojskowości, ale też tych, którzy lubią odkrywać „podziemne światy”.
3. Szopka Brauna (Braunův betlém)
Szopka Brauna, zwana też Leśnym Betlejem, to wyjątkowe połączenie sztuki barokowej i dzikiej natury. Autorem XVIII-wiecznych rzeźb wykutych w piaskowcowych skałach w lesie jest ten sam rzeźbiarz, który stworzył słynne figury w Kuksie – Matyáš Bernard Braun, a powstały na zlecenie hrabiego Šporka – właściciela szpitala i sanatorium w Kuksie. Arystokrata chciał stworzyć miejsce medytacji i wycieczek dla gości uzdrowiska. Rzeźby stoją wzdłuż szerokiej, leśnej alei, ok. 40 minut spacerem od Hospital Kuks. To nie jest typowa szopka bożonarodzeniowa, ale rozbudowana scena, skłaniająca do zadumy i refleksji. Ponad 300-letnie rzeźby wystawione na działanie deszczu, wiatru i mchu, nabrały niezwykłej faktury i “dzikiego” wyrazu – wyglądają, jakby natura współtworzyła to barokowe dzieło. Spacer w ciszy lasu, wśród monumentalnych, omszałych postaci, ma w sobie coś przejmującego, kontemplacyjnego, obezwładniającego – to jedno z tych miejsc, które bardziej się odczuwa, niż tylko ogląda.
4. Safari Park Dvůr Králové
Safari Park Dvůr Králové to rewelacyjna atrakcja Kraju Hradeckiego. Nowoczesny, przemyślany i przepełniony afrykańskimi akcentami park zwierząt, to atrakcja na najwyższym poziomie, a przy tym jeden z najważniejszych ogrodów zoologicznych w Europie, znany z programów ochrony afrykańskiej fauny – szczególnie nosorożców białych i czarnych, których hodowla przyniosła mu międzynarodową renomę. Największą atrakcją parku jest safari, które można przejechać autobusem, specjalną ciężarówką lub własnym samochodem – zwierzęta poruszają się tu swobodnie, a odwiedzający obserwują lwy, zebry, antylopy, strusie czy gazele w niemal naturalnym środowisku. W pawilonach można z kolei zobaczyć m.in. żyrafy, nosorożce, małpy oraz rzadkie gatunki ptaków i gadów. Safari park Dvůr Králové to także świetnie zaplanowana przestrzeń do spędzania dłuższego czasu – na terenie kompleksu znajduje się hotel oraz stylizowana na afrykańską wioskę restauracja Safari Lodge. Dzięki temu wizytę w Dvůr Králové można zmienić w „małą podróż do Afryki” z noclegiem tuż obok wybiegów i zwierząt. Chwila, w której o poranku słychać ryk lwów lub parskanie antylop, zostaje w pamięci na długo.
5. Zamek w Nowym Mieście nad Metują
Zamek w Nowym Mieście nad Metują to elegancka, renesansowa rezydencja, z której rozciąga się widok na zakole rzeki Metuji i klimatyczne miasteczko o zachowanej, zabytkowej zabudowie rynku. To miejsce wyróżnia nie tylko architektura – zamek zachował oryginalny układ dziedzińców, krużganków i reprezentacyjnych wnętrz, ale też niezwykły ogród tarasowy. Jednym z najbardziej malowniczych elementów zamku jest drewniany most nad suchą fosą, który nadaje całości baśniowego charakteru i jest ulubionym punktem do zdjęć turystów. Wnętrza pałacu można zwiedzać z przewodnikiem, wędrując przez bogato zdobione sale i prywatne apartamenty dawnych właścicieli rodu Bartoňów z Dobenína, a także reprezentacyjne pokoje, w których gościł m.in. prezydent Masaryk.
6. Klasztor Broumov
Broumov ma trzy najważniejsze atrakcje: barokowy klasztor benedyktynów, najstarszy drewniany kościół w Czechach oraz historyczny browar. Klasztor Broumov to prawdziwa perła baroku, jeden z najważniejszych kompleksów sakralnych w regionie. Benedyktyni osiedlili się w leśnych ostępach północnych Czech w XIII wieku. W XIV wieku założyli klasztor, przebudowany w stylu barokowym w XVIII wieku. Obiekt zachwyca monumentalnymi fasadami, bogato zdobionymi wnętrzami i misternymi freskami, które tworzą niemal teatralną oprawę liturgii. Klasztor słynie również z biblioteki (obecnie w remoncie) – jednej z najpiękniejszych w Czechach – z rzadkimi rękopisami i starodrukami. Wnętrza klasztoru udostępniono dla zwiedzających. Ciekawostką jest unikatowa replika Całunu Turyńskiego z 1651 roku, jedyna w Europie Środkowej. Kopię całunu odkryto dopiero w 1999 roku, za pozłacaną sztukaterią, podczas prac konserwacyjnych w kościele klasztornym. Na broumovskim cmentarzu znajduje się drewniany kościół NMP, uważany za najstarszy zachowany przykład drewnianej architektury sakralnej w Czechach.
7. Browar Broumov (Pivorar Broumov)
Browar Broumov założony w 1348 roku, to jedno z najstarszych i najbardziej cenionych browarów w Czechach, jego tradycje sięgają XIV wieku. W zabytkowych piwnicach wciąż wytwarzane są klasyczne czeskie piwa, a w przyległej karczmie można spróbować świeżo warzonego trunku. Pivovar słynie nie tylko z jakości piwa, ale też z atmosfery – drewniane stoły, ceglane ściany i niezwykle interesujące muzeum tworzą idealne warunki do poznania piwowarskiej kultury i degustacji trunków. Turyści mogą zwiedzać browar, by poznać cały proces warzenia, od słodu po fermentację, oraz dowiedzieć się ciekawostek o historii czeskiego piwowarstwa w regionie.
8. Ściany Broumovskie (Broumovske Steny)
Ściany Broumovskie to malowniczy rezerwat skalny w Sudetach Środkowych, obowiązkowe miejsce dla miłośników pieszych wędrówek i wspinaczki. To jedno z najbardziej atrakcyjnych widokowo i malowniczych pasm, przy czym szlaki są stosunkowo łatwe i dostępne dla turystów. Niezliczone formacje utworzone z piaskowca, wąskie wąwozy i skalne iglice tworzą krajobraz jak z baśni, pełen zakamarków, wąskich przejść i punktów widokowych, z których rozpościera się panorama Broumovskiej Vrchoviny. To prawdziwy ukryty klejnot. Mimo że wstęp do rezerwatu jest bezpłatny, nie ma tłumów, jest tutaj pusto, cicho i bardzo klimatycznie. Szlaki turystyczne prowadzą zarówno po grzbietach, jak i przez doliny, oferując atrakcje dla początkujących i doświadczonych wędrowców. Warto przejść się czerwonym szlakiem, który dociera do barokowej kaplicy Matki Boskiej Śnieżnej z 1733 roku, zbudowanej na wzniesieniu Hvezda. Nieopodal znajduje się Chata Hvězda, 150-letnie schronisko wybudowane w stylu alpejskim. Ściany Broumovskie to idealna atrakcja na aktywny dzień blisko natury, gdzie przyroda zachwyca zarówno wiosną, jak i jesienią, gdy tutejsze lasy przybierają ogniste barwy.
9. Twierdza Dobrošov (Pevnost Dobrošov)
Twierdza Dobrošov to imponujący przykład czeskiej fortyfikacji z lat 30. XX wieku, zbudowanej w ramach systemu obronnego przed potencjalną agresją ze strony Niemiec. Rozległy kompleks schronów, bunkrów i kazamat zachował się w bardzo dobrym stanie, a spacer po nim pozwala poczuć skalę i precyzję inżynierii wojskowej tamtych czasów. Zwiedzanie warto zacząć od nowoczesnego, interaktywnego muzeum, gdzie zobaczymy film 3D o tutejszej kolonii nietoperzy i będziemy mogli wypróbować swoje umiejętności artyleryjskie. Potem warto przejść z przewodnikiem przez podziemne korytarze, zajrzeć do stanowisk strzelniczych i obserwacyjnych, a także obejrzeć film i wystawy poświęcone historii Czechosłowackiego Systemu Fortyfikacji.
10. Centrum Walzel i Restauracja Švejk
Przed powrotem do Polski, tuż przed naszą granicą warto odwiedzić Centrum Walzel z Restauracją Švejk. Centrum Walzel to miejsce rozrywki i handlu, z restauracją, kręgielnią i strzelnicami, które powstało w Mezimesti w miejscu historycznej tkalni. Restauracja Švejk to prawdziwa gratka dla miłośników regionalnej kuchni i czeskiego folkloru. Miejsce łączy klasyczną restaurację z przestrzenią kulturalną i muzealną, oddając hołd postaci legendarnego wojaka Švejka, bohatera powieści Jaroslava Haška. W restauracji serwowane są tradycyjne czeskie dania – od pieczeni i knedlików po regionalne piwa, warzone według tradycyjnych receptur. Dodatkową atrakcją jest wystrój wnętrz pełen historycznych akcentów, obrazów i pamiątek, które przenoszą gości w klimat początku XX wieku. Centrum Walzel to więc nie tylko miejsce na smaczny posiłek, ale też przystanek kulturowy, pozwalający poczuć ducha regionu Kraju Hradeckiego.
